Làm sale là gì? Khám phá nghề bán hàng

•

08/05/2025 - Lượt xem: 11

$https://webjobapi.acacy.com.vn/DataUpload\RecBlog\20250508/BlogWebsite(2).png$

Trong bối cảnh kinh tế thị trường năng động, hoạt động bán hàng đóng vai trò huyết mạch, quyết định sự tồn tại và phát triển của hầu hết mọi doanh nghiệp. Đi cùng với đó, nghề sales (bán hàng) trở thành một trong những lĩnh vực nghề nghiệp thu hút sự quan tâm lớn, mang đến cơ hội việc làm đa dạng và tiềm năng thu nhập hấp dẫn. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ bản chất thực sự của công việc này. Vậy chính xác thì làm sale là gì?

Bài viết này của Acacy sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện, từ định nghĩa cơ bản đến các khía cạnh chuyên sâu, giúp bạn hiểu rõ hơn về nghề sales và những yếu tố cần thiết để thành công trong lĩnh vực này.

Làm sale là gì?

"Làm sale" là cách nói thông dụng trong tiếng Việt để chỉ công việc của những người làm trong bộ phận bán hàng hoặc kinh doanh của một tổ chức. Thuật ngữ "sales" bắt nguồn từ tiếng Anh, có nghĩa là bán hàng hoặc doanh thu. Về bản chất, làm sale là quá trình thực hiện các hoạt động nhằm mục đích thuyết phục khách hàng tiềm năng mua sản phẩm hoặc dịch vụ của công ty, từ đó tạo ra doanh thu.

Tuy nhiên, định nghĩa này chỉ là bề nổi. Công việc sales hiện đại không chỉ đơn thuần là bán một món hàng. Nó là một quy trình phức tạp bao gồm nhiều giai đoạn:

Nghiên cứu và tìm kiếm khách hàng tiềm năng: Xác định những cá nhân hoặc tổ chức có khả năng cần và mua sản phẩm/dịch vụ.
Tiếp cận và xây dựng mối quan hệ: Thiết lập kênh liên lạc, giới thiệu về bản thân và công ty, tạo dựng sự tin tưởng ban đầu.
Tìm hiểu nhu cầu khách hàng: Đặt câu hỏi, lắng nghe để hiểu rõ vấn đề, mong muốn và mục tiêu của khách hàng.
Trình bày giải pháp: Giới thiệu sản phẩm/dịch vụ như một giải pháp phù hợp để giải quyết vấn đề hoặc đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
Xử lý phản đối và đàm phán: Giải đáp thắc mắc, lo ngại của khách hàng và thương lượng các điều khoản (giá cả, giao hàng, dịch vụ...) để đi đến thỏa thuận.
Chốt giao dịch: Hoàn tất thủ tục mua bán.
Chăm sóc sau bán hàng: Duy trì mối quan hệ, hỗ trợ khách hàng trong quá trình sử dụng và tạo cơ hội cho các giao dịch trong tương lai (bán thêm, bán chéo).

Như vậy, có thể hiểu làm sale là gì một cách đầy đủ hơn: đó là quá trình xây dựng và duy trì mối quan hệ với khách hàng, thông qua việc hiểu rõ nhu cầu của họ và cung cấp những giải pháp (sản phẩm/dịch vụ) phù hợp, nhằm đạt được mục tiêu doanh số và đóng góp vào sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Nhân viên sales đóng vai trò là cầu nối trực tiếp giữa doanh nghiệp và khách hàng, đại diện cho hình ảnh và giá trị của công ty trên thị trường.

Mô tả công việc cụ thể của một nhân viên sales

Công việc hàng ngày của một nhân viên sales có thể rất đa dạng, phụ thuộc vào ngành nghề, quy mô công ty, loại hình sản phẩm/dịch vụ và vị trí cụ thể.

Tuy nhiên, nhìn chung, các nhiệm vụ cốt lõi thường bao gồm:

Nghiên cứu thị trường và khách hàng: Tìm hiểu về ngành hàng, đối thủ cạnh tranh, xu hướng thị trường và đặc điểm của nhóm khách hàng mục tiêu. Phân tích dữ liệu để xác định các cơ hội bán hàng tiềm năng.
Tìm kiếm và tạo danh sách khách hàng tiềm năng (Prospecting & Lead Generation): Sử dụng các phương pháp khác nhau như gọi điện thoại (cold calling), gửi email, kết nối qua mạng xã hội (social selling), tham dự sự kiện, networking, hoặc dựa trên dữ liệu marketing để xác định và thu thập thông tin liên hệ của những người có khả năng trở thành khách hàng.

Khả năng giao tiếp chủ động và tinh tế là yếu tố tạo dựng niềm tin ngay từ lần tiếp cận đầu tiên.

Tiếp cận và liên hệ khách hàng: Chủ động liên lạc với khách hàng tiềm năng qua điện thoại, email, gặp mặt trực tiếp hoặc các kênh trực tuyến để giới thiệu về sản phẩm/dịch vụ.
Trình bày và giới thiệu sản phẩm/dịch vụ (Sales Presentation/Demo): Thực hiện các buổi giới thiệu, trình diễn sản phẩm (demo) để làm nổi bật tính năng, lợi ích và giá trị mà sản phẩm/dịch vụ mang lại cho khách hàng. Điều chỉnh nội dung trình bày cho phù hợp với nhu cầu cụ thể của từng khách hàng.
Lắng nghe và tư vấn: Đặt câu hỏi để khai thác sâu hơn nhu cầu, vấn đề của khách hàng. Lắng nghe một cách chủ động và đưa ra những tư vấn, giải pháp phù hợp nhất.
Xử lý từ chối và giải đáp thắc mắc: Khách hàng thường có những băn khoăn, lo ngại hoặc lý do từ chối. Nhân viên sales cần chuẩn bị kỹ lưỡng để giải đáp các thắc mắc một cách thỏa đáng và xử lý các tình huống từ chối một cách chuyên nghiệp, khéo léo.
Đàm phán và thương lượng: Thảo luận về giá cả, điều khoản hợp đồng, chính sách giao hàng, bảo hành... nhằm đạt được thỏa thuận cuối cùng có lợi cho cả hai bên.
Chốt giao dịch (Closing the Deal): Hoàn tất các thủ tục cần thiết để khách hàng đồng ý mua hàng, ký kết hợp đồng hoặc thực hiện thanh toán.
Theo dõi đơn hàng và phối hợp với các bộ phận liên quan: Đảm bảo đơn hàng được xử lý chính xác, giao hàng đúng hẹn và khách hàng nhận được sản phẩm/dịch vụ đúng như cam kết. Phối hợp với bộ phận kho vận, kế toán, kỹ thuật...
Chăm sóc khách hàng sau bán hàng: Giữ liên lạc với khách hàng, hỏi thăm về trải nghiệm sử dụng sản phẩm/dịch vụ, hỗ trợ giải quyết các vấn đề phát sinh, xây dựng mối quan hệ lâu dài và tìm kiếm cơ hội bán thêm (upselling) hoặc bán chéo (cross-selling).
Báo cáo và phân tích: Ghi nhận lại các hoạt động bán hàng (cuộc gọi, cuộc gặp, email), cập nhật thông tin khách hàng vào hệ thống quản lý quan hệ khách hàng (CRM), lập báo cáo doanh số định kỳ và phân tích kết quả kinh doanh.

<hình>

Caption: Dịch vụ sau bán hàng chuyên nghiệp góp phần duy trì quan hệ khách hàng dài hạn và tăng tỷ lệ tái mua.

Có thể thấy, công việc của một nhân viên sales đòi hỏi sự kết hợp của nhiều kỹ năng và hoạt động khác nhau, không chỉ đơn thuần là giới thiệu sản phẩm. Đó là một vai trò năng động, nhiều thử thách nhưng cũng đầy cơ hội.

Các kỹ năng thiết yếu trong nghề sales

Để thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ và phát huy những tố chất nêu trên, nhân viên sales cần trang bị và không ngừng trau dồi các kỹ năng quan trọng sau:

Kỹ năng giao tiếp: Đây là kỹ năng nền tảng và quan trọng bậc nhất. Nó bao gồm khả năng diễn đạt ý tưởng một cách rõ ràng, mạch lạc (cả bằng lời nói và văn bản), sử dụng ngôn ngữ cơ thể phù hợp, và quan trọng hơn cả là khả năng lắng nghe chủ động để thấu hiểu người đối diện. Giao tiếp hiệu quả giúp xây dựng thiện cảm, truyền tải thông điệp chính xác và tạo dựng mối quan hệ tốt đẹp với khách hàng.
Kỹ năng đàm phán: Trong quá trình bán hàng, việc thương lượng về giá cả, điều khoản, hoặc các yếu tố khác là không thể tránh khỏi. Kỹ năng đàm phán giúp nhân viên sales tìm ra điểm cân bằng lợi ích giữa công ty và khách hàng, đạt được thỏa thuận đôi bên cùng có lợi (win-win) và xử lý các tình huống bất đồng một cách khéo léo.
Kỹ năng thuyết phục: Thuyết phục không phải là ép buộc. Đó là khả năng trình bày lợi ích và giá trị của sản phẩm/dịch vụ một cách logic, hấp dẫn, dựa trên sự thấu hiểu nhu cầu của khách hàng, từ đó tác động đến suy nghĩ và quyết định mua hàng của họ một cách tự nhiên.
Kỹ năng lắng nghe chủ động: Đây không chỉ là nghe thấy âm thanh, mà là tập trung hoàn toàn vào người nói, hiểu thông điệp, cảm xúc và ẩn ý đằng sau lời nói. Lắng nghe chủ động giúp nhân viên sales nắm bắt chính xác nhu cầu, vấn đề của khách hàng, từ đó đưa ra giải pháp phù hợp và xây dựng sự tin tưởng.

Kỹ năng đàm phán và chốt sales quyết định khả năng chuyển hóa cơ hội thành doanh thu.

Kỹ năng quản lý thời gian và tổ chức công việc: Nhân viên sales thường phải xử lý nhiều nhiệm vụ cùng lúc: tìm kiếm khách hàng, gọi điện, gặp mặt, làm báo cáo... Kỹ năng sắp xếp công việc khoa học, ưu tiên nhiệm vụ quan trọng, quản lý lịch trình hiệu quả và sử dụng các công cụ hỗ trợ (như CRM) giúp tối ưu hóa thời gian và nâng cao năng suất.
Kỹ năng tìm kiếm và nhận diện khách hàng tiềm năng (Prospecting): Khả năng xác định đúng đối tượng khách hàng mục tiêu, sử dụng các công cụ và phương pháp hiệu quả để tìm kiếm thông tin và đánh giá mức độ tiềm năng của họ là bước khởi đầu quan trọng cho mọi quy trình bán hàng thành công.
Sự nhanh nhạy và khả năng ứng biến: Thị trường và khách hàng luôn biến đổi. Các tình huống bất ngờ có thể xảy ra trong quá trình tương tác. Khả năng suy nghĩ nhanh, phân tích tình huống và đưa ra phản ứng phù hợp, linh hoạt là một lợi thế lớn.
Kỹ năng chốt sales (Closing): Đây là bước quyết định để biến một khách hàng tiềm năng thành khách hàng thực sự. Kỹ năng này bao gồm việc nhận biết tín hiệu mua hàng, lựa chọn thời điểm và phương pháp phù hợp để đề nghị khách hàng đưa ra quyết định cuối cùng, và xử lý những do dự cuối cùng một cách hiệu quả.

Việc thành thạo các kỹ năng này đòi hỏi quá trình học hỏi, rèn luyện và tích lũy kinh nghiệm liên tục.

Các vị trí công việc phổ biến trong lĩnh vực sales

Ngành sales rất rộng lớn và có nhiều vị trí công việc khác nhau, mỗi vị trí có những trách nhiệm và yêu cầu riêng. Dưới đây là một số vị trí phổ biến:

Sales Development Representative (SDR) / Business Development Representative (BDR): Thường là vị trí khởi đầu trong ngành sales B2B. Nhiệm vụ chính là tìm kiếm, xác định và đánh giá (qualify) khách hàng tiềm năng. SDR/BDR tập trung vào việc tạo ra các cơ hội bán hàng (qualified leads) và chuyển giao cho các vị trí sales khác (như Sales Executive) để tiếp tục quy trình.
Sales Administrator (Sales Admin): Vị trí hỗ trợ cho đội ngũ bán hàng. Công việc chính bao gồm xử lý giấy tờ, hợp đồng, quản lý dữ liệu khách hàng trên hệ thống CRM, lên lịch hẹn, chuẩn bị báo cáo, và hỗ trợ các công việc hành chính khác để nhân viên sales có thể tập trung vào việc bán hàng.
Sales Executive / Account Executive (AE): Đây là vị trí chịu trách nhiệm chính cho việc thực hiện toàn bộ chu trình bán hàng, từ việc tiếp nhận khách hàng tiềm năng (đã được SDR/BDR đánh giá hoặc tự tìm kiếm) đến việc tư vấn, đàm phán, chốt giao dịch và đôi khi cả chăm sóc khách hàng sau bán hàng. Họ thường là người trực tiếp mang về doanh số cho công ty.
Sales Manager (Trưởng phòng/Quản lý kinh doanh): Chịu trách nhiệm quản lý, dẫn dắt một đội ngũ nhân viên sales. Công việc bao gồm đặt mục tiêu doanh số, xây dựng kế hoạch hành động, đào tạo, huấn luyện, giám sát hiệu quả làm việc của đội nhóm, báo cáo kết quả kinh doanh lên cấp trên và đưa ra các chiến lược để cải thiện hiệu suất.
Sales Director (Giám đốc kinh doanh) / Head of Sales: Vị trí lãnh đạo cấp cao, chịu trách nhiệm về toàn bộ hoạt động và chiến lược bán hàng của công ty hoặc một bộ phận kinh doanh lớn. Họ xây dựng định hướng chiến lược dài hạn, quản lý các Sales Manager, phân bổ nguồn lực, đưa ra quyết định quan trọng và đảm bảo đạt được mục tiêu doanh thu tổng thể.
Sales Engineer / Technical Sales (Kỹ sư bán hàng/Nhân viên kinh doanh kỹ thuật): Chuyên trách bán các sản phẩm/dịch vụ có tính kỹ thuật phức tạp (như phần mềm, máy móc công nghiệp, giải pháp công nghệ). Vị trí này đòi hỏi sự kết hợp giữa kiến thức chuyên môn kỹ thuật sâu rộng và kỹ năng bán hàng để có thể tư vấn, giải thích và trình diễn sản phẩm cho khách hàng (thường là các chuyên gia kỹ thuật hoặc doanh nghiệp).

Sự đa dạng về vị trí cho thấy ngành sales mang lại nhiều con đường phát triển sự nghiệp khác nhau, phù hợp với năng lực và định hướng của mỗi người.

Các loại hình sales phổ biến hiện nay

Tùy thuộc vào sản phẩm, đối tượng khách hàng và chiến lược kinh doanh, các công ty có thể áp dụng nhiều mô hình và loại hình sales khác nhau:

Inside Sales (Bán hàng tại chỗ/từ xa)

Nhân viên sales chủ yếu làm việc tại văn phòng và tương tác với khách hàng qua các kênh gián tiếp như điện thoại, email, hội nghị trực tuyến (video conference), mạng xã hội. Loại hình này ngày càng phổ biến nhờ sự phát triển của công nghệ và tiết kiệm chi phí di chuyển.

Outside Sales (Bán hàng thị trường/tại địa bàn)

Nhân viên sales dành phần lớn thời gian di chuyển bên ngoài văn phòng để gặp gỡ khách hàng trực tiếp. Loại hình này thường áp dụng cho các sản phẩm/dịch vụ cần sự tư vấn sâu, trình diễn trực quan hoặc xây dựng mối quan hệ cá nhân chặt chẽ.

B2B (Business-to-Business) Sales

Hoạt động bán sản phẩm/dịch vụ từ doanh nghiệp này sang doanh nghiệp khác. Chu trình bán hàng B2B thường dài hơn, giá trị giao dịch lớn hơn và quy trình ra quyết định phức tạp hơn, đòi hỏi sự tư vấn chuyên sâu và xây dựng mối quan hệ đối tác.

B2C (Business-to-Consumer) Sales

Hoạt động bán sản phẩm/dịch vụ trực tiếp cho người tiêu dùng cuối cùng. Chu trình bán hàng B2C thường ngắn hơn, số lượng giao dịch nhiều hơn và quyết định mua hàng thường bị ảnh hưởng nhiều bởi yếu tố cảm xúc, giá cả và khuyến mãi. Ví dụ: bán lẻ, bán hàng trực tuyến cho cá nhân.

Business Development Sales (Phát triển kinh doanh)

Tập trung vào việc tìm kiếm và xây dựng các cơ hội kinh doanh mới, các mối quan hệ đối tác chiến lược, hoặc mở rộng thị trường mới. Mục tiêu thường dài hạn hơn là chỉ chốt giao dịch đơn lẻ.

Agency Sales (Bán hàng qua đại lý/trung gian)

Bán sản phẩm/dịch vụ thông qua một mạng lưới các đối tác, đại lý hoặc nhà phân phối. Nhân viên sales trong mô hình này tập trung vào việc tuyển dụng, đào tạo và hỗ trợ các đối tác để họ bán hàng hiệu quả. Ví dụ: bán bảo hiểm qua đại lý, bán hàng qua các công ty môi giới.

Consultative Sales (Bán hàng tư vấn)

Nhân viên sales đóng vai trò như một chuyên gia tư vấn, tập trung vào việc tìm hiểu sâu sắc vấn đề và nhu cầu của khách hàng trước khi đưa ra giải pháp. Cách tiếp cận này xây dựng lòng tin và nhấn mạnh vào giá trị dài hạn thay vì chỉ bán sản phẩm.

E-commerce Sales (Bán hàng thương mại điện tử)

Bán hàng thông qua các nền tảng trực tuyến, website thương mại điện tử. Hoạt động sales ở đây có thể bao gồm quản lý gian hàng, tối ưu hóa hiển thị sản phẩm, chạy quảng cáo trực tuyến và xử lý đơn hàng online.

Direct Sales (Bán hàng trực tiếp)

Bán sản phẩm/dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng mà không qua các kênh bán lẻ truyền thống. Có thể bao gồm bán hàng tận nhà, bán hàng tại sự kiện, hoặc mô hình bán hàng đa cấp (network marketing).

Mỗi loại hình sales đòi hỏi những kỹ năng, chiến lược và quy trình làm việc khác nhau.

Yêu cầu về học vấn và bằng cấp cho nghề sales

Một trong những ưu điểm của nghề sales là tính mở về yêu cầu học vấn. Thực tế, nhiều vị trí Sales chỉ yêu cầu ứng viên tốt nghiệp Trung học Phổ thông (THPT) trở lên, mở ra cơ hội cho nhiều người có năng lực và đam mê với công việc bán hàng.

Tuy nhiên, việc có nền tảng kiến thức từ các ngành như:

Quản trị kinh doanh
Marketing
Kinh tế
Truyền thông
Ngoại ngữ

có thể mang lại lợi thế nhất định, đặc biệt là khi ứng tuyển vào các công ty lớn, tập đoàn đa quốc gia hoặc các vị trí đòi hỏi kiến thức chuyên sâu.

Quan trọng hơn bằng cấp là tinh thần học hỏi không ngừng. Nhiều nhân viên sales thành công xuất thân từ các ngành học không liên quan nhưng họ liên tục trau dồi kiến thức về sản phẩm, thị trường và các kỹ năng bán hàng thông qua các khóa đào tạo nội bộ, hội thảo, sách vở và kinh nghiệm thực tế.

Mức thu nhập trong ngành sales

Thu nhập là một trong những yếu tố hấp dẫn nhất của nghề sales. Khác với nhiều ngành nghề có mức lương cố định, thu nhập của nhân viên sales thường bao gồm hai phần chính:

Lương cơ bản (Base Salary): Mức lương cố định hàng tháng mà nhân viên nhận được, không phụ thuộc vào doanh số. Mức lương này đảm bảo sự ổn định tối thiểu.
Hoa hồng/Thưởng doanh số (Commission/Bonus): Khoản thu nhập biến đổi dựa trên kết quả bán hàng đạt được (doanh số, số lượng hợp đồng, lợi nhuận...). Đây là phần tạo nên sự đột phá về thu nhập trong nghề sales. Tỷ lệ hoa hồng hoặc cơ chế thưởng khác nhau tùy thuộc vào công ty, ngành hàng và vị trí.

Sự kết hợp giữa lương cơ bản và hoa hồng/thưởng tạo ra một cơ chế thu nhập linh hoạt và có tiềm năng rất cao. Những nhân viên sales giỏi, đạt hoặc vượt chỉ tiêu thường có mức thu nhập cao hơn đáng kể so với mức trung bình của nhiều ngành nghề khác.

Tuy nhiên, mức thu nhập cụ thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố:

Ngành hàng/Lĩnh vực: Các ngành có giá trị sản phẩm/dịch vụ cao (bất động sản, công nghệ, tài chính, dược phẩm...) thường có tiềm năng thu nhập cao hơn.
Kinh nghiệm và năng lực: Nhân viên có kinh nghiệm, kỹ năng tốt và thành tích ổn định thường được hưởng mức lương cơ bản và tỷ lệ hoa hồng tốt hơn.
Quy mô và chính sách của công ty: Các công ty lớn, tập đoàn đa quốc gia thường có chính sách đãi ngộ cạnh tranh hơn.
Vị trí công việc: Các vị trí quản lý (Sales Manager, Sales Director) thường có thu nhập cao hơn nhân viên cấp dưới.
Địa điểm làm việc: Mức sống và mặt bằng thu nhập ở các thành phố lớn thường cao hơn.

Nhìn chung, nghề sales mang lại cơ hội thu nhập không giới hạn, trực tiếp phản ánh nỗ lực và kết quả làm việc của mỗi cá nhân.

Tìm kiếm cơ hội việc làm sales ở đâu?

Nếu bạn đã hiểu rõ làm sale là gì và cảm thấy hứng thú với những thử thách cũng như cơ hội mà nghề nghiệp này mang lại, bước tiếp theo là tìm kiếm một vị trí phù hợp. Có nhiều kênh bạn có thể tận dụng:

Các trang web tuyển dụng trực tuyến: Đây là nguồn thông tin phổ biến và tập trung nhất. Các trang web như Acacy Việt Nam, VietnamWorks, CareerBuilder, TopCV... đăng tải hàng ngàn tin tuyển dụng vị trí sales thuộc mọi ngành nghề, cấp bậc và địa điểm.
Trang web tuyển dụng của công ty (Career Page): Nếu bạn quan tâm đến một công ty cụ thể, hãy truy cập trực tiếp vào mục "Tuyển dụng" hoặc "Cơ hội nghề nghiệp" trên website của họ.
Mạng xã hội nghề nghiệp: LinkedIn là nền tảng hàng đầu để tìm kiếm việc làm, kết nối với nhà tuyển dụng và các chuyên gia trong ngành sales.
Mạng lưới quan hệ cá nhân: Thông báo cho bạn bè, người thân, đồng nghiệp cũ về mong muốn tìm việc của bạn. Giới thiệu cá nhân (referral) thường là một kênh tìm việc rất hiệu quả.
Các sự kiện tuyển dụng, hội chợ việc làm: Tham gia các sự kiện này giúp bạn tiếp xúc trực tiếp với nhiều nhà tuyển dụng cùng lúc.

Acacy Việt Nam kết nối ứng viên với hàng ngàn cơ hội sales chất lượng.

Đặc biệt, Acacy Việt Nam là một nền tảng tuyển dụng uy tín, chuyên biệt, cung cấp hàng ngàn cơ hội việc làm hấp dẫn trong lĩnh vực sales trên khắp cả nước. Tại Acacy, bạn có thể dễ dàng tìm kiếm các vị trí sales phù hợp với kinh nghiệm, kỹ năng và mong muốn của mình, từ các công ty hàng đầu đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ hoạt động trong đa dạng ngành nghề. Acacy tự hào là đối tác tuyển dụng của nhiều tập đoàn lớn và uy tín như Unilever, Suntory PepsiCo, Abbott, Samsung, cùng với rất nhiều doanh nghiệp khác.

Với giao diện thân thiện, bộ lọc tìm kiếm thông minh và thông tin tuyển dụng chi tiết, Acacy Việt Nam là điểm đến lý tưởng để bắt đầu hoặc phát triển sự nghiệp sales đầy tiềm năng của bạn.

Hãy bắt đầu sự nghiệp ngay hôm nay cùng Acacy!